HET SCHAAPJE
Of: Volle kracht… achteruit!

Betje* loopt al ruim twee maand, en met het goede weer buiten geniet ze er met volle teugen van: de tuin wordt tot in zijn uithoeken verkend, ze gaat naar de bouwwerken bij de buren kijken, en boven alles: rond vier uur kan ze nu zelf naar het oude buurvrouwtje aan de overkant toestappen om haar wafel halen!

Als ouder ben je zo enthousiast als je kind zijn eerste stapjes heeft gezet, dat je al te gemakkelijk vergeet dat de moeilijkheden pas dan beginnen! Zo in evenwicht blijven op twee benen vergt aanvankelijk een voortdurende inspanning. Even de aandacht verliezen en je kantelt voorover op je handjes of achterover op je poep. Je moet van richting kunnen veranderen en omkeren. Je moet leren lopen over de putten in het grasveld, over wegschuivende keien en hobbelige kasseien. Je moet drempels over of trapjes op en af. Je moet je staande kunnen houden op een matras en niet kapseizen als je voet plots door een kussen zakt. Maar het moeilijkst is het combineren van het lopen met de bewegingen van de armen en het hoofd. Ergens naar wijzen, plots je kop en je romp naar iets interessants wenden, enthousiast met de armpjes op en neer zwaaien, met de armpjes uitgestrekt naar iets toe willen lopen, met beide handjes het rokje naar boven heffen: het eindigt allemaal al te vaak met het verlies van het pas verworven evenwicht. In het begin was ik erop gevat om altijd in de buurt te zijn om haar op te vangen – kwestie van haar niet te ontmoedigen. Maar dat bleek overbodig: na elke valpartij stond ze gezwind weer op. Ook als ze dan met vernieuwd enthousiasme opnieuw haar armpjes wat te plots uitstrekte, en weer tegen de grond ging. Betje is niet te stuiten en wordt langzaam maar zeker een volleerde stapper.

Met het spreken daarentegen loopt het niet zo vlot. Het blijft al een paar weken steken op hetzelfde niveau. Erger nog: het gaat achteruit! Op tien, elf maanden sprak Betje reeds haar eerste rudimentaire woordjes, maar de laatste weken wijst ze met de vinger de hele tijd de meest uiteenlopende dingen aan, terwijl ze steevast éénzelfde willekeurige klank uitspreekt, de klinker van de dag zeg maar. Het duurde even voor ik dat door had. Als we weer eens naar de schaapjes en de lammetjes gingen kijken zei ze niet meer ‘(schaa)p’, maar ‘bèè’. Eerst dacht ik dat ze het ‘geblaat’ nabootste dat ik telkens liet volgen op het woord ‘schaap’. Maar de volgende keer klonk het niet ‘bè’ maar ‘dè’ of ‘mè’. En als ik dan maar ‘bèèe’ probeerde voor te zeggen in plaats van ‘schaap’, klonk het ‘nè’ of pè’.

Betje kan dus al heel wat medeklinkers uitspreken, ze begint zelfs al wat onderscheid te maken tussen de klinkers, maar ze getroost zich blijkbaar niet langer de moeite om verschillende ‘woordjes’ voor verschillende dingen te gebruiken. Dat is des te opvallender, omdat ze soms plotseling – als iets haar fel interesseert – een volledig woord correct uitspreekt, soms met twee medeklinkers: ‘du(i)f’, of ‘paa(r)d’ of ‘bana(an)! En het is des te tergender omdat Betje al heel ingewikkelde zinnen begrijpt. Zo was ze eens de trap aan het poetsen met een sponsje. Mama zei: ‘Kom Betje, doe het sponsje maar in de kast, we gaan wandelen’. Waarop ze prompt naar de poetskast liep, het sponsje erin legde, de deur sloot, en met haar laarsjes kwam aangewandeld! Niet alleen met lopen ging ze dus met reuzenschreden vooruit, maar ook met verstaan.

Maar met spreken ging het alleen maar bergaf. Vorige week waren we met haar naar oma en opa gegaan. Het was prachtig weer en we hadden haar mooiste kleedjes aangedaan: ze was helemaal in het wit, met een mooi wit wollen truitje aan en de nieuwe sandaaltjes waar ze zo fier op was. Ze dartelde de hele tijd vrolijk tussen de andere kinderen door. Maar, wat ze ook aanwees, wat ze ook vroeg, wat ze ook kwam vertellen: het ging de hele tijd van ‘mèèè’, ‘mèèè’, ‘mèèè’! Wij konden onze lach nauwelijks onderdrukken: ze was juist een lammetje, zo met haar wollen jasje aan en haar ‘mèèè’, mèèè’…

Meteen drong het tot me door dat ze met haar hele wezen opging in de nieuwe sensatie van het lopen, het leren beheersen van alle moeilijkheden die zich daarbij voordoen en het verwerken van alle nieuwe ervaringen die ze ermee opdoet. Geen wonder dat ze nauwelijks belangstelling had voor spreken, temeer daar ze zich zeer goed met niet-verbale taal kan uitdrukken en wij haar maar al te goed verstaan.

Ik besloot dan maar om me samen met Betje zelf te concentreren op alle probleempjes rond het lopen. Ik ging uitgebreide wandeltochtjes - hindernissentochtjes - maken waarbij ze telkens met nieuwe opgaven werd geconfronteerd. De laatste dagen begint ze het echt goed onder de knie te krijgen. Ze valt bijna nooit meer, begint haar tempo op te drijven en ik zag ze zelfs een poging doen om zowaar op haar tenen te staan! En wat voelt ze zich trots naarmate haar aarzelende stappen geleidelijk plaats maakt voor vanzelfsprekend lopen. Gisteren zag ik haar glorierijk door de living wandelen, als een pinguin haar armpjes op- en neerbewegend, alsof ze zelf niet geloofde dat ze bij al dat wieken ook nog overeind bleef. En deze morgen bleef ze op straat even aarzelend staan voor de oversteek van de goot waar ze altijd viel. Maar ze pakte zich prompt samen, stak de goot over - wankelend maar rechtop blijvend – en keerde zich triomfantelijk glimlachend naar mij om. Zo van: ‘Had je dat gezien!’

En zie: elke dag gebeurt het vaker en vaker dat ze de woordjes van vroeger weer in gebruik neemt en er nieuwe aanleert – al volgen er nog regelmatig perioden dat ze terugvalt op één passe-partoutwoord.

Een pak mijn hart: want het blijft altijd weer spannend als kinderen plots een paar stapjes terugnemen vooraleer een nieuwe sprong te wagen!

© Stefan Beyst, mei 2001

* 14 maanden.
Opmerking:

Uit de verdere ontwikkeling van Betje bleek dat we hierboven niet de echte oorzaak van de ‘vertraagde ontwikkeling’ wisten te identificeren: zie ‘De papegaai’.



Reacties: beyst.stefan@gmail.com







zie ook: stefan beyst over liefde: 'de extasen van eros'



Op de hoogte blijven van nieuwe teksten: mailinglist